लिस्बन, अप्रिल २९, २०२५ – पोर्चुगलमा अप्रिल २८ का दिन अचानक आएको ठूलो विद्युत् अवरोधले लाखौं जनतालाई प्रभावित बनाएको छ। सार्वजनिक यातायात, व्यवसाय र दैनिक जनजीवन ठप्प पार्दै देशका प्रमुख सहरहरू अन्धकारमा डुबेका थिए।करिब १० घण्टा सम्म जारी रहको यो विद्युत् संकटले करिब १५० देखि २०० मिलियन यूरो बराबरको आर्थिक क्षति पुर्याएको प्रारम्भिक अनुमान गरिएको छ।
अधिकारिहरूले यस घटनाको कारणबारे अनुसन्धान गरिरहे पनि यो घटनाले पोर्चुगलको महत्वपूर्ण पूर्वाधार प्रणालीको कमजोरी उजागर गरेको छ। खुद्रा, यातायात, उत्पादन, स्वास्थ्य सेवा र पर्यटनजस्ता क्षेत्रमा ठुलो नोक्सानी भएको देखिएको छ।
विद्युत् अवरोधको कारण के थियो?
मध्याह्नतिर पोर्चुगलको राष्ट्रिय विद्युत् ग्रिडमा अचानक ठूलो समस्या उत्पन्न भई विद्युत् आपूर्ति पूर्ण रूपमा ठप्प भयो। प्रारम्भिक अनुसन्धान अनुसार, यो संकट स्पेनमा देखिएको १५ गीगावाट विद्युत् आपूर्तिको आकस्मिक ह्रासका कारण सुरु भएको बताइएको छ, जुन त्यहाँको कुल मागको लगभग ६० प्रतिशत हो।
यस घटनाले इबेरीयन प्रायद्वीपभरि प्रभाव पारेको थियो। यद्यपि, यस अवरोधको सटीक कारणबारे आधिकारिक पुष्टि भइसकेको छैन। प्रारम्भिक विश्लेषणले प्रविधिक त्रुटि वा अन्तरदेशीय विद्युत् सञ्जालको अस्थिरता सम्भावित कारण हुन सक्ने देखाएको छ।
क्षेत्रगत आर्थिक प्रभाव
अप्रिल २८ को विद्युत् संकटले पोर्चुगलको दैनिक अर्थतन्त्रमा गहिरो चोट पुर्याएको छ। प्रमुख क्षेत्रमा निम्न प्रकारका नोक्सानीहरू देखिएका छन्:
खुद्रा व्यवसाय र भुक्तानी प्रणाली
सुपरमार्केट, पसल र रेस्टुरेन्टहरू बन्द गर्नुपरेको थियो। विद्युतीय भुक्तानी प्रणाली र एटीएमहरू अवरुद्ध हुँदा व्यवसायहरूमा ठुलो आम्दानी घाटा भएको छ, विशेष गरी लिस्बन र पोर्टो जस्ता शहरी केन्द्रहरूमा।
यातायात र ढुवानी प्रणालीमा अवरोध
मेट्रो, रेलसेवा र अन्य सार्वजनिक यातायात पूर्ण रूपमा बन्द भयो। ट्राफिक बत्तीहरू बन्द हुँदा प्रमुख चोकहरूमा भीषण जाम भयो। ढुवानी कम्पनीहरूले पनि आफ्नो सेवा रोकिएको र आपूर्ति श्रृङ्खलामा बाधा पुगेको बताएका छन्।
उद्योग क्षेत्रको उत्पादन बन्द
विद्युत् अवरोधका कारण कारखानाहरूले उत्पादन बन्द गर्नुपर्यो। यसको असरस्वरूप लक्ष्यअनुसार उत्पादन नहुने, उपकरणहरूमा क्षति हुने र ढुवानी ढिलाइ हुने समस्या देखा पर्यो। इलेक्ट्रोनिक्स, अटो पार्ट्स र वस्त्र उद्योगमा उल्लेखनीय आर्थिक नोक्सानी भएको छ।
स्वास्थ्य सेवा क्षेत्रमा चुनौती
अत्यावश्यक सेवा सञ्चालन गर्न अस्पतालहरूले आपतकालीन जेनेरेटर प्रयोग गरे तापनि बाह्य सेवाहरू र नियमित शल्यक्रिया स्थगित गर्नुपर्यो। यसले वित्तीय घाटासँगै स्वास्थ्य सेवाको कार्यतालिका पनि पछि धकेलिएको छ।
पर्यटन र आतिथ्य सेवा प्रभावित
पर्यटन क्षेत्रमा होटल बुकिङ रद्द हुनु, पर्यटकहरू अलपत्र पर्नु, र रेस्टुरेन्ट तथा संग्राहलयहरूमा ग्राहकहरूको आवागमन घट्नु जस्ता समस्याहरू देखिएका छन्।
सरकारको प्रतिक्रिया र पूर्वाधार सुधारको माग
विद्युत् संकटपछि पोर्चुगल सरकारले यस घटनाको कारणको पूर्ण छानबिन गर्ने प्रतिबद्धता जनाएको छ। प्रारम्भिक रिपोर्टहरू अनुसार ग्रिडको केन्द्रीय उपकरणमा समस्या देखिएको भए तापनि विशेषज्ञहरूले समग्र प्रणालीमै कमजोरी रहेको चेतावनी दिएका छन्।
सरकारले नागरिक र व्यवसायहरूलाई वैकल्पिक ऊर्जा स्रोतहरूमा लगानी गर्न आग्रह गरेको छ। साथै, विद्यमान पूर्वाधारमा सुधार, स्मार्ट ग्रिड प्रविधिमा लगानी र आकस्मिक योजना बनाउने विषयमा राष्ट्रिय बहस पुनः सक्रिय भएको छ।
भविष्यप्रति दृष्टि : पोर्चुगलको ऊर्जा सुरक्षा र प्रणालीगत सुधार
यो संकटले पोर्चुगलको ऊर्जा तथा डिजिटल पूर्वाधारमा विद्यमान गम्भीर कमजोरीहरू प्रकट गरिदिएको छ। विशेषज्ञहरू र नीति निर्माताहरूले तत्कालीन सुधारका लागि निम्न क्षेत्रमा ध्यान दिनुपर्ने सुझाव दिएका छन्:
-
विकेन्द्रित ऊर्जा प्रणाली र नवीकरणीय स्रोतहरूमा लगानी
-
ग्रिड अनुगमन र आपतकालीन सुरक्षाका प्रविधिहरू विकास
-
अत्यावश्यक सेवाहरूका लागि वैकल्पिक विद्युत् स्रोतहरू सुनिश्चित
-
अनलाइन नभई पनि सञ्चालन गर्न सकिने वित्तीय प्रणालीहरू विकास
अप्रिल २८ को विद्युत् संकट पोर्चुगलका लागि चेतावनीको घण्टी बनेको छ। केबल केही घण्टाको अवरोधले नै करोडौं यूरोको आर्थिक क्षति र लाखौं मानिसको जनजीवनमा अवरोध ल्याएको छ।
यस घटनाले भविष्यमा विद्युत् प्रणाली सुधार, डिजिटल पूर्वाधार सुदृढीकरण र आपतकालीन तयारीको आवश्यकता प्रस्ट पारेको छ। साथै, यो संकट युरोपेली संघभरि नै ऊर्जा सुरक्षाका विषयमा गम्भीर बहस सुरु गराउने सम्भावना देखिएको छ।
जसरी अनुसन्धान अघि बढिरहेको छ, यो घटना पोर्चुगल मात्र नभएर सम्पूर्ण क्षेत्रका लागि ऊर्जा व्यवस्थापन र संकट तयारीको दिशामा एक महत्वपूर्ण मोड बन्ने निश्चित देखिन्छ।
